Mehdi Arab: One of the leaves of bitter and shameful attack and the Afghan invasion. The inadequacy of the Safavid court eventually Afaghnhay Shahsltanhsyn use, and easy to Isfahan, the capital of the Safavid era and the government drew a long and powerful.Swan Shrttlby chief commander of the 3rd Shahsltanhsyn Hrmkhanh and Khvajhsrayan power in the country ...
The description of the attack, such writes: "In the year 1135 AH, news reached Mhmvdkhan son) Mirwais (Afghan) Varzaneh (sixteen miles of rose. To Shahsltanhsyn reported that troops Mahmoud to Isfahan flowing. Shall take the necessary measures to In order to be prevented. Aazm King Akbar and his court ordered to all the heads of such readers, Byk·ha, Qvllrha and Ghoorchian with balls and ammunition to prepare., three days later, according to some thirty or forty thousand and two thousand army and Ball vehicles Glvnabad four sides, three miles of the Afghan people had been rushed there. Shahfrmany same day the Armenian Julfa Armenian issue and asked them three hundred brave young man with a gun sent to guard the palace to the royal court. Armenians celebrated the accepted and went armed to protect the royal palace. however Qizilbash army, who knew her better has disarmed them, they were discharged., five days after Iran's army was ready to fight the Afghans. Mirza Rustam the commander of his army and Meimeh Etemad Army Corps of heart Qvrchybashy Mysrh was the deal with the Army Corps of Mahmoud, who fought his heart, began. during the battle, the army and Qvrchybashy Etemad, sixty, or a bit of fire, Syznbvrk was built behind the camels, They were defeated and fled. however Qvllraqasy Corps, the Rstmkhan, courageous, Mahmoud attacked and drove back three Afghans., but this success was not achieved due to lack of support for the Afghan war has been won, killed him. during the warpeople were forced to eat ass ... Krvsynsky book about the fall of the famine wrote: "Food prices were up for the month of May. during June was a little expensive, but it was tolerable. Centre of the tail, In the months of July and August had the meat of camels, mules, horses and donkeys are fed, but since then there was no meat in the market. At the end of each half horse meat was over a thousand coins. during September and October, thehad torn his hands, but the woman he was hitting the teeth and claws of the cat, an animal call saying your effort will result, I like to eat!, in September, and within a month the price of rare wheat bread doubled. leaves and bark were weighted, sell. dried root of the trees, even the flour mixed with the atmosphere and the food they were preparing. boiled and ate the old leather shoes and Mdtzmany, one of the common foods one came. then turn to eating human flesh was. streets were full of dead bodies and cut them some ate meat in secret. sometimes the flesh of children who had died of hunger, eating, and even Krvsynsky mothers reported their child were eaten. status in Isfahan was so grave that the dead were not buried, but left them in the street and they were forcing people to pass on their bodies are decomposing ... "Imagine for a moment the situation is not possible. Atonement incompetent and unfit people have suffered king of the Safavid and the time incurred.
Following the submission of the Crown Shahsltanhsyn Myrzymy Mahmoud way to tell. "... Finally incompetent Shah of Iran Mahmoud Afghan emissary sent him and offered to pay the sum of one hundred thousand dollars in cash and U.S. Kerman and Khorasan entrusted to them, and also his daughter to make her marriage. Mahmoud rejected all these suggestions. Shahsltanhsyn after prayer with tearful eye with perfection with some humiliation to give up on horseback, moved to the residence of Mahmoud. While the lowest was observed when Shah Mahmoud companions with him in the sun on the mountain page, on the pretext that Mahmoud asleep, they put on a waiting horse. He was then allowed. Grim King Zyfalnfs, Paisley's reign had two staff dedicated to Mahmoud said: "Allah is more worthy of kingship does not know me, my reign of God now gives you. This is the kingdom and the kingdom of Thy sign that I submit to you, I hope to God you reign has continued. This is disgraceful, incompetent people to petition the Safavid dynasty and was interlaced Zyfalnfs ... "
Esfahan fell from Peter's book on how to enter Dysrkys Gylantz Afghans to Isfahan, Mahmoud writes: "... Mahmoud Shah mounted and drove toward town. 12 people riding) spearhead (the cursed king sent front Mahmoud moved on religion and the bridge Shiraz) Paul Khajoo (Khajoo street came forward, came to the city in the neighborhood .... people Khajoo fabrics to Shahi Palace Zari and precious Zrbaf roads were wide, Mahmoud on horseback passed them all ... "The book is about how to deploy military forces in time compilation century Srahyfrvshany Prophet said:" After three months of siege lost hope of getting relief forces, Shahsltanhsyn, his third child "Thmasbmyrza" appointed by the Crown in Sha'ban 1135 AH. reddit with some of the troops, for the collection and return of the auxiliary forces, secretly withdrew from the city, but TahmaspAmong the factors that lead to weakness and loss of troops finally defeated the armies of the refuge.
About the wretched state of the Dyvlafva long time in the book "Iran, Chaldea and Susa" has in part: "... After the defeat and withdrawal of Afghans to Isfahan Isfahan Shahthmasb returned and wept all this failure destroyed. . Father and brothers were killed Afghans Shahzadhkhanmha She had captured the Afghan camp.and the life was preferable to surrender to the victors. "
Finally, it must be said: Though rare Qoli Mirza Afshar to restore power to the Safavid dynasty, but never was able to defeat the Afghans in Iranian history Brnyfrasht height. Afghans should know that it was once part of the territory of which the central government Shvrydnd oppression. (Of Nice
مهدى اعرابى: يكى از برگ‌هاى تلخ و ننگين ايران، حمله و هجوم افغان‌ها بود. افاغنه‌اى كه از بى‌كفايتى دربار صفوى و شخص شـاهسلطانحسين نهايت استفاده را كردند و به راحتى وارد اصفهان، پايتخت آن روزگار شدند و حكومت درازمدت و مقتدر صفوى را به زير كشيدند. عوامل متعددى را زمينه‌ساز اين سقوط دانسته‌اند از جمله در كتاب ارزشمند اصفهان زادگاه جمال و كمال تاليف نعمت‌اله ميرعظيمى آمده است: علل سقوط حكومت صفويه به دست يك گروه افغان نيزه‌دار عبارت بود از: 1ـ تصدى عده‌اى سست‌عنصر در مناصب عالى مملكت 2ـ بى‌ليقاتى و ناآگاهى و عشرت‌طلبى فرمانده كل قو ا يعنى شاه‌‌سلطان‌حسين 3ـ قدرت و نفوذ حرم‌خانه و خواجه‌سرايان در اداره مملكت...
و اما شرح حمله را اينگونه مى‌نويسد: »در سال 1135ق خبر رسيد كه محمودخان، پسر )ميرويس( افغانى به )ورزنه( در شانزده فرسنگى اصفهان رسيده است. به شاه‌‌سلطان‌حسين خبر دادند كه لشكريان محمود به طرف اصفهان روان است. بايد اقدامات لازم به منظور جلوگيرى به عمل آيد. شاه اعاظم دربار خود را فرمان دادند تا همه اكبار و سران مانند خان‌ها، بيك‌ها،قوللرها و قورچيان را با توپ‌ها و مهمات آماده كنند. سه روز بعد با سى هزار يا به قولى با چهل و دو هزار سپاهى و بيست و چهار عراده توپ به طرف گلون‌آباد، در سه فرسنگى اصفهان كه افغان‌ها آنجا رسيده بودند شتافتند. در همان روز شاه‌فرمانى به ارامنه جلفا صادر كرد و از آنها خواست سيصد جوان دلير ارمنى با اسلحه جهت نگهبانى كاخ به دربار شاهى بفرستند. ارامنه شادمانه دستور را پذيرفتند و مسلح براى حفاظت كاخ شاهى عزيمت نمودند. ولى سپاه قزلباش كه خود را ارجح مى‌دانستند آنها را خلع سلاح نموده، مرخص كردند. پنج روز بعد سپاه ايران براى مقابله با افغان‌ها آماده شد. رستم ميرزا فرمانده جنگ با سپاه خود در ميمه و سپاه اعتمادالدوله در قلب و سپاه قورچى‌باشى در ميسره قرار گرفت و به مقابله با سپاه محمود كه او در قلب سپاه مى‌جنگيد، پرداختند. در اين نبرد، سپاه اعـتـمـادالـدولـه و قورچى‌باشى، از آتش شصت يا به قولى، سى‌زنبورك كه پشت شترها تعبيه شده بود، شكست خورده و متوارى شدند. ولى سپاه قوللرآقاسى، يعنى رستم‌خان، دليرانه به محمود حمله برد و سه بار افغان‌ها را عقب راندند. ولى اين موفقيت‌ها به علت عدم پشتوانه جنگى حاصلى نداشت در نتيجه افغان‌ها پيروز شده، او را كشتند. در اين جنگ از افاغنه يكصد و سى تن و از ايرانيان يكهزار و بيست نفر كشته شدند. محمود افغان در روستاى شهرستان، نزديك به پل شهرستان مستقر شد و چون بر او مسلم شد كه به شهر راه نتوان يافت دويست نفر را به محله‌هاى جلفا فرستاد تا ببيند از آنسو مى‌توان به شهر رخنه كرد يا نه. اما به او خبر دادند حتى يك نفر سپاهى نيز در مسير وجود ندارد. محمود شادمانه با سپاه خود به باغ فرح‌آباد در جنوب اصفهان وارد شد و فرمان تسخير جلفا را صادر كرد و بدون خطر تا سواحل زاينده‌رود را تصرف نمود و هر كه را ديدند كشته و هرچه را يافتند غارت كردند... بالاخره چون به علت آب رودخانه زاينده‌رود نتوانستند به شهر داخل شوند، شهر را در محاصره گرفتند. در شهر قحطى، بالا گرفت و از بد هم بدتر شد تا آنجا كه مردم به خوردن گـوشت الاغ مجبور شدند... كروسينسكى در كتاب سقوط اصفهان پيرامون اين قحطى چنين مى‌نويسد: »بهاى مواد غذايى تا پايان ماه ارديبهشت مناسب بود. در خردادماه اندكى گران شد، اما باز هم قابل تحمل بود. مــر دم اصـفـهـان، در مـاه‌هـاى تـيـر و مرداد مجبور شدند از گوشت شتر، قاطر، اسب و الاغ تغذيه كنند، اما از آن پـس گـوشتى در بازار ديده نشد. در پايان اين دوره هـر شقه گوشت اسب بر هزار سكه بالغ شــــد. در مـــاه‌هـــاى شـهـريـور و مهـر، بـه خوردن گوشت سگ و گربه قناعت شد و چندان خوردند كه نسل اين حيوانات منقرض شد. كروسنسكى مى‌گويد:زنى را ديدم كه گربه‌اى را گرفته بود و مى‌خواست او را خفه كند، گربه كه تلاش مى‌كرد خود را از چنگال او رها كند، با ناخن‌هاى خود دست‌هاى او را پاره كرده بود، اما آن زن به هر چنگ و دندانى كه گربه به او مى‌زد، خطاب به حيوان مى‌گفت: كوشش تو نتيجه‌اى نخواهد داد، من تو را خواهم خورد! در مهرماه، گندم ناياب و در فاصله يك ماه بهاى نان دو برابر شد. برگ و پوست درختان را وزن كرده، مى‌فروختند. حتى ريشه خشك شده درختان را نيز آرد، با جو مخلوط و از آن نان تهيه مى‌كردند. چرم كفش‌هاى كهنه را در آب جوشانده و مى‌خوردند و مدت‌زمانى، يكى از غذاهاى رايج به شمار مى‌آمد. از آن پس، نوبت به خوردن گوشت انسان رسيد. كوچه‌ها پر از اجساد مردگان بود و برخى در خفا گوشت آنها را بريده مى‌خوردند. گاهى مردم گوشت كودكانى را كه از گرسنگى مرده بودند، مى‌خوردند و به گزارش كروسينسكى حتى مادرانى بچه‌ى خود را خورده بودند. وضع در اصفهان چنان وخيم بود كه مرده‌ها را دفن نمى‌كردند، بلكه آنها را در كوچه‌ها رها مى‌كردند و مردم مجبور بودند از روى اجساد در حال متلاشى شدن گذر كنند...« تصور اين اوضاع براى لحظه‌اى هم امكانپذير نيست. تاوان بى‌كفايتى و نالايقى شاه صفوى را مردم متحمل شدند و به اين روزگار گرفتار آمدند.
ميرعظيمى در ادامه شرح تسليم كردن تاج شاه‌‌سلطان‌حسين به محمود را اينگونه بازگو مى‌كند. »... عاقبت شاه نالايق ايران فرستاده‌اى نزد محمود افغـان گسيل داشت و پيشنهاد كرد مبلغ صد هزار تومان نقد بپردازد و ايالات كرمان و خراسان را به آنها واگذار كند و همچنين دختر خويش را بـه نكـاح او درآورد. مــحـمــود هـمــه ايــن پـيـشـنهادها را رد كرد. شـاهسلطانحسين پس از دعا و نماز با چشمى اشكبار سوار بر اسب با چند همراه با كمال خوارى براى تسليم، به طرف اقامتگاه محمود به حركت درآمد. ياران محمود وقتى شاه را با اين زبونى مشاهده كردند مدتى او را در دامنه كوه صفه زير اشعه خورشيد، به بهانه اين كه محمود خوابيده، روى اسب معطل گذاشتند. سپس به او اجازه ملاقات دادند. شاه نگون‌بخت ضعيف‌النفس، جقه سلطنت را دو دستى به محمود تقديم داشتند و گفت:»خداوند مرا بيش از اين لايق سلطنت نمى‌داند، اينك حق تعالى سلطنت مرا به تو مى‌دهد. اين است علامت سلطنت و نشان پادشاهى تو كه من به تو تقديم داشتم، اميدوارم خداوند سلطنت تو را مستدام دارد. به اين ترتيب ننگين، طومار سلطنت صفويه به دست مردمى نالايق و ضعيف‌النفس در هم پيچيده شد...«
در كتاب سقوط اصفهان از پطروس دى‌سركيس گيلانتز در مورد چگونگى ورود محمود افغان به اصفهان مى‌نويسد: »... محمود و شاه سوار شدند و به سوى شهر راندند. 12 نفر سوار )پيش‌قراول( در جلـوى محمـود حـركـت مـى‌كـردنـد و بر مذهب شاه لعنت مى‌فرستادند و از راه پل شيراز )پل خواجو( و خيابان خواجو جلو مى‌آمدند، تا داخل شهر شدند.... مردم شهر از محله خواجو تا به قصر شاهى پارچه‌هاى زرى و زرباف گرانبها در راه‌ها گسترده بودند، كه بر همه آنها محمود سوار بر اسب عبور نمود...« و اما در مورد چگونگى آرايش نظامى نيروها در كتاب سده در گذر زمان تـاليف رسول صراحى‌فروشانى آمده است: »پس از سه ماه محاصره و قطع اميد از رسيدن قواى امدادى، شاه‌‌سلطان‌حسين، سومين فرزند خويش »تهماسب‌ميرزا« را به وليعهدى منصوب و در شعبان 1135 هـ.ق به همراه تعدادى از سپاهيان، براى گردآورى قواى كمكى و بازگشت به اصفهان، مخفيانه از اين شهر خارج كرد، ليكن تهماسب بعد از عبور از ميان خطوط محاصره افغان‌ها به جاى الحاق نيروهايش به قواى )على مرادخان فيلى( كه در حوالى گلپايگان و خوانسار به سر مى‌برد و سپس حمله به افغان‌ها، خود را به قزوين رسانيد و در آن شهر به لهو و لعب پرداخت. اگر وضع ظاهرى و آرايش نظامى همين به اصطلاح ارتشى كه به جنگ افاغنه مى‌رفت را به دقت بررسى و مطالعه كنيم درمى‌يابيم كه با اين آرايش و تجهيزات گويى به مجلس عروسى مى‌رفتند نه به جنگ افغانى‌هاى پابرهنه. عدم وجود تجانس و نيز عدم وجود انگيزه و نظم در بين سپاهيان نيز از عواملى بود كه خود باعث ضعف و زوال سپاهيان و نهايتاً شكست از افاغنه گرديد.
پيرامون وضع اسف‌بار اصفهان در آن روزگاران مادام ديولافوآ در كتاب »ايران، كلده و شوش« در بخشى آورده است: »...پس از شكست افغان‌ها و خروج آنها از اصفهان شاه‌طهماسب به اصفهان مراجعت كرد و از مشاهده اين قصور ويران گريست... پدر و بـرادرانـش را افغـان‌هـا بـه قتـل رسـانيـده بودند و عده‌اى از شاهزاده‌خانم‌ها را هم اشرف افغان به اسارت برده بود. در همين موقع بود كه زنى با لباس مندرسى به طرف او دويد و او را تنگ در آغوش گرفت و به شدت اشك مى‌ريخت، اين زن مادر او بود كه براى محفوظ ماندن از شر افغان‌ها لباس كنيزان را پوشيده و در اين مدت خود را پنهان كرده بود و چنين زندگانى را بر تسليم شدن به فاتحين ترجيح داده بود.«
در پـايان بايد گفت: اگرچه نادر قلى ميرزاى افشار به نام برگرداندن قدرت به صفوى موفق به شكست افغان‌ها شد ولى اين سلسله هيچ‌گاه در تاريخ ايران قد برنيفراشت. بايد دانست كه افغانان تا آن زمان بخشى از مردم سرزمين ايران بودند كه بر ستم حكومت مركزى شوريدند. (اصفهان زیبا)
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
